ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ Εξετάσεις: ΛΑΤΙΝΙΚΑ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ, ΤΕΤΑΡΤΗ 8 ΙΟΥΝΙΟΥ 2022

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΚΕΙΜΕΝΑ

Nostri postquam pila in hostes misērunt, gladiis rem gerunt. Repente post tergum equitatus cernitur; cohortes appropinquant; hostes terga vertunt ac fugiunt; eis equites occurrunt. Fit magna caedes. …………………………………………………………………………………………

Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium divitias contempsit et Samnītes paupertātem eius mirāti sunt. Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uterētur, vultum risu solvit et protinus dixit. …………………………………………………………………………………………

Curat et providet nē, interceptā epistulā, nostra consilia ab hostibus cognoscantur. Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit. Legātum monet ut, si adīre non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore. Gallus, periculum veritus, constituit ut tragulam mitteret.

Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση των αποσπασμάτων «Ille se in scamno … dixit» και «Curat … tragulam mitteret».

Μονάδες 20

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Β1. Να αντιστοιχίσετε κάθε συγγραφέα της Στήλης Α με το γραμματειακό

είδος της Στήλης Β, το οποίο υπηρετεί (δύο στοιχεία της Στήλης Β περισσεύουν). 

Στήλη Α
1. Βιργίλιος
2. Ιούλιος Καίσαρας 3. Σενέκας
4. Οράτιος
5. Κορνήλιος Νέπως

Στήλη Β
α. Απομνημονεύματα β. Λυρική ποίηση
γ. Επική ποίηση
δ. Φιλοσοφία
ε. Ιστορική βιογραφία στ. Μυθιστόρημα
ζ. Επίγραμμα

Μονάδες 10 

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ

Β2. Να αντιστοιχίσετε τις λατινικές λέξεις της Στήλης Α με τις ετυμολογικά συγγενείς λέξεις της Νέας Ελληνικής της Στήλης Β (δύο στοιχεία της Στήλης Β περισσεύουν).

Στήλη Α 1. cernitur

2. fugiunt
3. magna
4. cognoscantur 5. amentum

Στήλη Β
α. πρόσφυγας
β. ιμάντας
γ. άγνωστος
δ. μεγαλοπρεπής ε. ύμνος
στ. διάκριση
ζ. κρότος  

Μονάδες 10 Γ1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις

παρακάτω λέξεις:

Nostri

hostes terga equites magna

caedes Ille

eum

pondus vultum rem

(στο τρίτο απόσπασμα)

: την ονομαστική του ενικού αριθμού στο ίδιο γένος

: την αφαιρετική του ίδιου αριθμού
: τη γενική του ίδιου αριθμού
: την ονομαστική στον άλλο αριθμό
: την αφαιρετική του ενικού αριθμού στον

συγκριτικό βαθμό του ίδιου γένους
: τη δοτική του ίδιου αριθμού
: την ονομαστική του ενικού αριθμού στο

ουδέτερο γένος και τη γενική του ενικού αριθμού

στο θηλυκό γένος
: την αιτιατική του ενικού αριθμού στο ουδέτερο

γένος
: την ονομαστική στον άλλο αριθμό : τη γενική στον ίδιο αριθμό
: την αφαιρετική του ίδιου αριθμού

: τους άλλους δύο βαθμούς του επιρρήματος : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό

Μονάδες 15

Γ2.

Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα:

celeriter periculum

gerunt : cernitur :

το ίδιο πρόσωπο στην οριστική του συντελεσμένου μέλλοντα στην ίδια φωνή
το ίδιο πρόσωπο στην οριστική μέλλοντα στην ίδια φωνή τo β ́ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα

Fit :
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ

mirāti sunt

attulissent uterētur

dixit curat mittit

adīre possit abiciat

• :  το απαρέμφατο του μέλλοντα και του συντελεσμένου μέλλοντα (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)
• :  την αιτιατική στο σουπίνο
• :  τις μετοχές του ρήματος στην ονομαστική ενικού του

  αρσενικού γένους

• :  το β ́ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην

  ίδια φωνή

• :  το α ́ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα

  στην ίδια φωνή

• :  το γ ́ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην

  ίδια φωνή

• :  την αφαιρετική του γερουνδίου
• :  το ίδιο πρόσωπο στην υποτακτική του υπερσυντελίκου
• :  το β ́ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ

ίδια φωνή
Δ1α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω όρους:

eis (στο πρώτο απόσπασμα), assidentem, risu, consilia, ob rem.

Μονάδες 15

Μονάδες 10

Δ1β. «nē, interceptā epistulā, nostra consilia ab hostibus cognoscantur»: να αναγνωρίσετε το είδος της δευτερεύουσας πρότασης (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς της (μονάδες 3) και να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1).

Μονάδες 5

Μονάδες 15

Δ2α. «missum», «veritus»: να μετατρέψετε τις μετοχές στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις με όλους τους δυνατούς τρόπους.

Μονάδες 12

Δ2β. «In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore»: να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

Μονάδες 3

Μονάδες 15

ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)

1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω- πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.

6. Ώρα δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.

   ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ

   ---

   ---

   Απαντήσεις

   ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ

   A1. Εκείνος παρουσιάστηκε σε αυτούς, για να τον δουν να κάθεται σε σκαμνί δίπλα στη φωτιά και να γευματιζει από ξύλινο πιάτο. Περιφρόνησε τα πλούτη των Σαμνιτών και οι Σαμνίτες θαύμασαν τη φτωχεια του. Δηλαδή, όταν είχαν φέρει σε αυτόν μεγάλη ποσότητα χρυσού σταλμένο από το δημόσιο ταμείο τους, για να το χρησιμοποιήσει, χαλάρωσε το πρόσωπο με το γέλιο και αμέσως είπε.

   Φροντίζει και προνοεί να μη γίνουν γνωστά τα σχεδιά μας από τους εχθρούς, αν αρπάξουν την επιστολή (αν αρπαχθεί η επιστολή). Γι’ αυτό το λόγο στέλνει επιστολή γραμμένη στα ελληνικά. Συμβουλεύει τον απεσταλμένο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει, να δέσει την επιστολή στον ιμάντα του ακοντίου και να το ρίξει μέσα στο στρατόπεδο. Στην επιστολή γράφει ότι θα φτάσει γρήγορα με τις λεγεώνες του. Ο Γαλάτης, επειδή φοβήθηκε τον κίνδυνο, αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο.

   Β1.

   1.- γ 2.- α 3.- δ 4.- β 5.-ε

   Β2.

   1.- στ 2.-α 3.-δ 4. γ 5. β

   Γ. 1.

   noster hostibus tergorum eques maiore caedi
   illud / illius id

   Νέο Φροντιστήριο www.neo.edu.gr

   pondera
   vultus
   re
   celerius / celerrime pericula

   Γ. 2.

   gesserint
   cernetur
   fite
   miraturos esse / miratos fore allatum

   utens / usurus / usus dic
   curabimus
   misit

   adeundo potuisset abice

   Δ1α.

   eis αντικείμενο του ρήματος occurunt

   Assidentem κτηγορηματική μετοχή από το spectandum (αισθήσεως σημαντικό), αναφέρεται στο se, λειτουρεί ως κατηγορούμενό του.

   Risu αφαιρετική οργανική του τρόπου στο ρ. risit
   Consilia υποκείμενο του ρήματος cognoscantur
   Ob rem εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικοού αναγκαστικού αιτίου στο ρ. mittit

   Νέο Φροντιστήριο www.neo.edu.gr

   Δ1β. Δευτερεύσουσα ονοματική, βουλητική πρόταση, εισάγεται με τον σύνδεσμό ne (αρνητική), εκφέρεται με υποτακτική γιατί το περιεχόμενό της είναι κάτι το επιθυμητό, συγκεκριμένα με υποτακτική ενεστώτα (cognoscantur),γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο(curat, providet), υπάρχει ιδιομορφία ως προς την ακολουθία χρόνων, η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό το ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της, συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας, λειτουργεί ως αντικείμενο των ρημάτων curat , providet

   Δ2α. missum (επιθετική μετοχή) quod missum est/erat
   Veritus (αιτιολογική μετοχή) quod veritus erat (αντικειμενική αιτιολογία)

   Quod veritus esset (υποκειμενική αιτιολογία)
   Cum veritus esset (η αιτιολογία είναι αποτέλεσμα εσωτερικής

   λογικής διεργασίας )

   Δ2β. ‘ Ego cum legionibus celeriter adero’

   Επιμέλεια απαντήσεων: Σοφία Σιέρρου, Μπαρπαλιάς Σπύρος, Τσιώλη Έφη, Λυκούδη Μέμη

   Νέο Φροντιστήριο www.neo.edu.gr