Ο μικρός πρίγκιπας και η αλεπού – ΑΝΤΟΥΑΝ ΝΤΕ ΣΑΙΝΤ – ΕΞΥΠΕΡΥ

Έτυχε όμως, ύστερα που περπάτησε πολύ μέσα απ’ τους άμμους, τα βράχια και τα χιόνια, ν’ ανακαλύψει τέλος ο μικρός πρίγκιπας ένα δρόμο. Κι οι δρόμοι πάνε όλοι στους ανθρώπους.
         – Καλημέρα, είπε.
         Ήταν ένας τριανταφυλλόκηπος ανθισμένος.
         – Καλημέρα, είπαν τα τριαντάφυλλα.
Ο μικρός πρίγκιπας τά κοίταξε. Μοιάζανε όλα με το λουλούδι του.
         – Τι είσαστε;, τα ρώτησε κατάπληχτος.
         – Εμείς είμαστε τριαντάφυλλα, είπαν τα τριαντάφυλλα.
         – Α!, έκανε ο μικρός πρίγκιπας.
Βαθιά λύπη τόν γέμισε. Το λουλούδι του τού είχε πει πως ήταν ένα μονάκριβο σ’ ολόκληρο το σύμπαν. Και να που ήτανε πέντε χιλιάδες, όλα τα ίδια, σ’ ένα μονάχα κήπο !
«Θα τού κακοφαινόταν πολύ», σκέφτηκε, «αν το ‘βλεπε αυτό… Θα έβηχε φριχτά και θα ‘κανε τάχα πως πεθαίνει, για να γλιτώσει απ’ το ρεζίλεμα. Κι εγώ θα ήμουν αναγκασμένος να κάνω τάχα πως το περιποιούμαι, γιατί αλλιώς, για να μέ ταπεινώσει κι εμένα, θ΄ αφηνόταν στ’ αλήθεια να πεθάνει…».
Ύστερα σκέφτηκε κι αυτό: «Νόμιζα πως ήμουν πλούσιος, γιατί είχα δικό μου ένα μοναδικό στον κόσμο λουλούδι, και να που δεν έχω παρά ένα κοινό τριαντάφυλλο. Αυτό και τα τρία μου ηφαίστεια, που μού φτάνουν ως το γόνατο, και που το ένα τους μπορεί να έχει σβήσει για πάντα, δε μέ κάνουν και κανένα μεγάλο πρίγκιπα…».
         Και, πέφτοντας χάμω στο γρασίδι, έκλαψε. Τότε είναι που παρουσιάστηκε η αλεπού.
         – Καλημέρα, είπε η αλεπού.
         – Καλημέρα, αποκρίθηκε ευγενικά ο μικρός πρίγκιπας και γύρισε, μα δεν είδε τίποτα.
         – Εδώ είμαι, είπε μια φωνή, κάτω από τη μηλιά…
         – Ποια είσαι;, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Μού φαίνεσαι πολύ όμορφη…
         – Είμαι μια αλεπού, είπε η αλεπού.
         – Έλα να παίξεις μαζί μου, τής πρότεινε ο μικρός πρίγκιπας. Είμαι τόσο λυπημένος…
         – Δεν μπορώ να παίξω μαζί σου, είπε η αλεπού. Δε μ’ έχουν ημερώσει.
         – Α ! μέ συγχωρείς, έκανε ο μικρός πρίγκιπας.

Τό σκέφτηκε όμως και πρόσθεσε:

         – Τι πάει να πει «ημερώσει»;
         – Εσύ δεν είσαι αποό ΄δώ, είπε η αλεπού, τι γυρεύεις;
         – Γυρεύω τους ανθρώπους, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Τι πάει να πει «ημερώσει»;
       – Οι άνθρωποι, είπε η αλεπού, έχουν τουφέκια και κυνηγούνε. Μεγάλος μπελάς ! Ανατρέφουν όμως και κότες. Αυτό είναι το μόνο τους όφελος. Κότες γυρεύεις;
        – Όχι, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Γυρεύω φίλους. Τι πάει να πει «ημερώσει»;
        – Είναι κάτι που παραμελήθηκε πολύ, είπε η αλεπού. Σημαίνει «να δημιουργείς δεσμούς…».
        – Να δημιουργείς δεσμούς;
        – Βέβαια, είπε η αλεπού. Για μένα, ακόμα δεν είσαι παρά ένα αγοράκι εντελώς όμοιο μ’ άλλα εκατό χιλιάδες αγοράκια. Και δε σ’ έχω ανάγκη. Μήτε κι εσύ μ’ έχεις ανάγκη. Για σένα, δεν είμαι παρά μια αλεπού όμοια μ’ εκατό χιλιάδες αλεπούδες. Αν όμως μέ ημερώσεις, ο ένας θα έχει την ανάγκη του άλλου. Για μένα εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο. Για σένα εγώ θα είμαι μοναδική στον κόσμο…
         – Αρχίζω να καταλαβαίνω, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Ξέρω ένα λουλούδι…, νομίζω πως μέ ημέρωσε…
         Γίνεται, είπε η αλεπού. Βλέπει κανείς στη Γη τόσα περίεργα πράματα…
         – Ω ! δεν είναι πάνω στη Γη, είπε ο μικρός πρίγκιπας.
         Η αλεπού φάνηκε πολύ παραξενεμένη:
         – Πάνω σ’ άλλο πλανήτη;
         – Ναι.
         – Έχει κυνηγούς σ’ αυτό τον πλανήτη;
         – Όχι.
         – Πολύ ενδιαφέρον αυτό. Και κότες;
         – Όχι.
         – Τίποτα δεν είναι τέλειο, αναστέναξε η αλεπού.
         Ξαναγύρισε όμως στην ιδέα της:
      – Η ζωή μου είναι μονότονη. Κυνηγάω τις κότες, οι άνθρωποι κυνηγούν εμένα. Όλες οι κότες μοιάζουν, κι όλοι οι άνθρωποι μοιάζουν. Γι’ αυτό λοιπόν βαριέμαι κάπως. Αν με ημερώσεις όμως, η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη. Θα γνωρίσω έναν κρότο από πατήματα που θα είναι διαφορετικός απ’ όλους τους άλλους. Τ’ άλλα πατήματα με κάνουν να χώνομαι κάτω απ’ τη γη. Το δικό σου θα με κάνει να βγαίνω έξω απ’ τη φωλιά μου, σαν μια μουσική. Κι ύστερα κοίτα! Βλέπεις εκεί κάτω τα χωράφια με το στάρι; Εγώ δεν τρώω ψωμί. Το στάρι εμένα μου είναι άχρηστο. Τα χωράφια με το στάρι δε μου θυμίζουν τίποτα. Κι αυτό είναι κρίμα ! Εσύ όμως έχεις μαλλιά χρώμα χρυσαφένιο. Θα είναι λοιπόν θαυμάσια, όταν θα μ’ έχεις ημερώσει ! Το στάρι, που είναι χρυσαφένιο, θα μέ κάνει να σέ θυμάμαι. Και θα μ’ αρέσει ν’ ακούω τον άνεμο μέσα στα στάχνα…
Σώπασε η αλεπού και κοίταξε πολλή ώρα το μικρό πρίγκιπα.
         – Σε παρακαλώ…, ημέρωσέ με, τού είπε !
       – Θέλω βέβαια, τής αποκρίθηκε ο μικρός πρίγκιπας, μα δε μέ παίρνει ο καιρός. Έχω ν’ ανακαλύψω φίλους και πολλά πράματα να γνωρίσω.
         – Δε γνωρίζει κανείς παρά τα πράματα που ημερώνει, είπε η αλεπού. Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ’ αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους. Αν θες ένα φίλο, ημέρωσε με !
        – Τι πρέπει να κάνω;, είπε ο μικρός πρίγκιπας.
      – Πρέπει να έχεις μεγάλη υπομονή, αποκρίθηκε η αλεπού. Θα καθίσεις πρώτα κάπως μακριά μου, έτσι στο χορτάρι. Εγώ θα σέ κοιτάζω με την άκρη του ματιού μου κι εσύ δε θα λες τίποτα. Τα λόγια είναι που κάνουν τις παρεξηγήσεις.
         Αλλά, κάθε μέρα, θα μπορείς να κάθεσαι λιγάκι πιο κοντά…
         Την άλλη μέρα ήρθε πάλι ο μικρός πρίγκιπας.
       – Θα ‘ταν πιο καλά να έρχεσαι πάντα την ίδια ώρα, είπε η αλεπού. Αν έρχεσαι, λόγου χάρη, στις τέσσερις το απόγευμα, εγώ θ’ αρχίζω από τις τρεις να είμαι ευτυχισμένη. Όσο θα περνάει η ώρα, τόσο εγώ θα νιώθω και πιο ευτυχισμένη. Στις τέσσερις πια, δε θα μπορώ να καθίσω και θα τρώγομαι: θ’ ανακαλύψω την αξία της ευτυχίας. Αν έρχεσαι όμως όποτε και να ‘ναι, δε θα ξέρω ποτέ ποια ώρα να φορέσω στην καρδιά μου τα καλά της… Σ’ όλα χρειάζεται κάποια τελετή.
         – Τι είναι τελετή;, είπε ο μικρός πρίγκιπας.
       – Είναι κι αυτό κάτι που πολύ παραμελήθηκε, είπε η αλεπού. Είναι αυτό που κάνει τη μια μέρα να μη μοιάζει με τις άλλες, τη μια ώρα με τις άλλες ώρες. Οι κυνηγοί μου, λόγου χάρη, έχουν μια τελετή. Κάθε Πέμπτη χορεύουν με τις κοπέλες του χωριού. Γι’ αυτό η Πέμπτη είναι θαυμάσια μέρα ! Μπορώ και κάνω μια βόλτα ως τ’ αμπέλι. Αν χόρευαν οι κυνηγοί, όποτε και να ΄ναι, όλες οι μέρες θα μοιάζαν μεταξύ τους, κι εγώ δε θα είχα καθόλου διακοπές.
         Έτσι ο μικρός πρίγκιπας ημέρωσε την αλεπού. Κι όταν κόντευε πια η ώρα που θα χωρίζανε:
         – Αχ!, είπε η αλεπού. Κλάμα που θα κάνω…
         – Εσύ φταις, είπε ο μικρός πρίγκιπας, εγώ δεν ήθελα το κακό σου, μα εσύ θέλησες να σέ ημερώσω…
         – Ναι, σωστά, είπε η αλεπού.
         – Μα τώρα θα κλάψεις ! είπε ο μικρός πρίγκιπας.
         – Ναι, σωστά, είπε η αλεπού.
         – Και τότε, τι κέρδισες;
         – Κέρδισα, είπε η αλεπού, γιατί μού μένει το χρώμα του σταριού.
         Ύστερα πρόσθεσε:
         – Άμε να ξαναδείς τα τριαντάφυλλα. Θα καταλάβεις πως το δικό σου είναι το μοναδικό στον κόσμο. Να περάσεις πάλι αποδώ, για να μ’ αποχαιρετήσεις, κι εγώ θα σου χαρίσω ένα μυστικό.
         Ο μικρός πρίγκιπας πήγε και ξαναείδε τα τριαντάφυλλα:
      – Δε μοιάζετε καθόλου με το δικό μου τριαντάφυλλο, εσείς δεν είσαστε ακόμα τίποτα, τούς είπε. Κανένας δε σάς ημέρωσε κι εσείς δεν ημερώσατε κανένα. Είσαστε, όπως ήταν η αλεπού μου. Ήταν μια αλεπού όμοια μ’ εκατό χιλιάδες άλλες. Γίναμε όμως φίλοι, και τώρα είναι μοναδική στον κόσμο.
Και τα τριαντάφυλλα δεν είχαν μούτρα να σταθούν.
      – Είσαστε όμορφα, μα είσαστε άδεια, τούς είπε ακόμη. Δεν μπορεί κανείς να πεθάνει για το χατίρι σας. Βέβαια, ένας κοινός διαβάτης, το δικό μου τριαντάφυλλο θα τό νόμιζε πως σάς μοιάζει. Αλλά εκείνο μόνο του έχει πιο πολλή σημασία απ’ όλα εσάς μαζί, αφού είναι αυτό που πότισα. Αφού είναι αυτό. που έβαλα κάτω από τη γυάλα. Αφού είναι αυτό που προστάτεψα με το παραβάν. Αφού είναι αυτό που τού σκότωσα τις κάμπιες (εκτός από τις δυο ή τρεις, για να γίνουν πεταλούδες). Αφού είναι αυτό που τ’ άκουσα να παραπονιέται ή να κομπάζει ή καμιά φορά και να σωπαίνει. Αφού είναι αυτό το δικό μου τριαντάφυλλο.
Και ξαναγύρισε στην αλεπού:
         – Αντίο, τής είπε.
      – Αντίο, είπε η αλεπού. Να το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό: μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Την ουσία δεν τή βλέπουν τα μάτια.
         – Την ουσία δεν τή βλέπουν τα μάτια, ξαναείπε ο μικρός πρίγκιπας, για να τό θυμάται.
         – Ο καιρός, που έχασες για το τριαντάφυλλό σου, είναι που τό κάνει να έχει τόση σημασία.
         – Ο καιρός που έχασα για το τριαντάφυλλό μου…, έκανε ο μικρός πρίγκιπας, για να τό θυμάται.
      – Οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει τούτη την αλήθεια, είπε η αλεπού. Εσύ όμως δεν πρέπει να τήν ξεχάσεις. Απ’ εδώ κι εμπρός θα είσαι για πάντα υπεύθυνος για εκείνο, που έχεις ημερώσει. Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου…
         – Είμαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό μου…, ξαναείπε ο μικρός πρίγκιπας, για να τό θυμάται.

Α. ντε Σαιντ-Εξυπερύ, Ο μικρός πρίγκιπας,
μτφρ. Στρατής Τσίρκας, Ηριδανός

Ο Μικρός Πρίγκιπας… Ένα παραμύθι που οι περισσότεροι διαβάζαμε όταν είμασταν παιδιά… Μια ιστορία με πολλά μηνύματα που καταλαβαίνει κανείς την αξία τους περισσότερο καθώς μεγαλώνει…

`Ενα αριστούργημα γεμάτο ανθρωπισμό και πίστη στα ιδεώδη. Όλα ξεκινούν, όταν ο αφηγητής πέφτει με το αεροπλάνο του, που είχε πάθει βλάβη στην έρημο. Εκεί, συναντά ένα ξεχωριστό παιδί που κατά ένα παράξενο τρόπο, είχε κι εκείνο προσγειωθεί στο ίδιο σημείο. Πολύ γρήγορα γνωρίζονται και γίνονται φίλοι. Ο αφηγητής μαθαίνει πολλά από το νέο του φίλο. Για τις περιπλανήσεις και τις συναντήσεις του σε άλλους πλανήτες, για τα συμπεράσματά του. Εκεί όπου υπάρχουν άνθρωποι ματαιόδοξοι, αλλά και κάποιοι περισσότερο «ανθρώπινοι». Και είναι ελάχιστοι, δυστυχώς…

Το αγόρι μαθαίνει για την ξεχωριστή αξία της αγάπης του. Η ιστορία, τελειώνει όταν “Ο Μικρός Πρίγκιπας”, επιστρέφει στο δικό του πλανήτη, κοντά στο τριαντάφυλλό του. Τότε, ο συγγραφέας περιγράφει το τεράστιο κενό, που νιώθει με τον αποχωρισμό από το μικρό του φίλο. Ο «Μικρός Πρίγκιπας» γράφτηκε στις ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της εξορίας του συγγραφέα-αεροπόρου, Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, το 1942. Το 1943, είναι η πρώτη φορά, που εκδόθηκε στη Νέα Υόρκη, πριν εκδοθεί στη Γαλλία το 1946.

Έχει μεταφραστεί σε 270 γλώσσες κι έχει πωληθεί σε περισσότερα από 145 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως.

“Ο Μικρός Πρίγκιπας” μπορεί να θεωρείται ένα παιδικό βιβλίο, ωστόσο, κάνει κάποιες βαθυστόχαστες και ιδεαλιστικές παρατηρήσεις σχετικά με τη ζωή και την ανθρώπινη φύση. Ο συγγραφέας διαπλέκει στοιχεία του παραμυθιού, με χαρακτηριστικά γεγονότα της ζωής του. Το βιβλίο γράφτηκε την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι απόλυτα λογικό, λοιπόν, να είναι συγκλονισμένος, κυριευμένος από αγωνία, προβληματισμένος για τον άνθρωπο, τις αξίες, τους στόχους, την ίδια του τη ζωή. Επίσης, τα διάφορα σύμβολα αναδεικνύουν τη δύναμη της αγάπης και την αξία της ειρήνης.

Στα λόγια της αλεπούς προς τον μικρό Πρίγκιπα, βρίσκεται όλη η ουσία: “Δεν βλέπεις καθαρά παρά μόνον με την καρδιά. Η ουσία είναι αόρατη στα μάτια”. Είναι η σπουδαιότητα του να αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα γύρω μας με την καρδιά μας χωρίς, όμως, να παρασυρόμαστε από όσα βλέπουμε. Η δυνατότητα να βλέπουμε πέρα από την ύλη, είναι για το συγγραφέα θεμελιώδες στοιχείο της ζωής. Ό τι αξίζει πραγματικά βρίσκεται “κρυμμένο” κι επειδή οι άνθρωποι έχουν εμπιστοσύνη στο τι βλέπουν, οδηγούνται συχνά σε λάθος συμπεράσματα.

Η αλεπού στέλνει κι άλλα μηνύματα-κλειδιά, όπως :

“Eίσαι υπεύθυνος για πάντα, γι` αυτό που έχεις εξημερώσει»

«Ο χρόνος που πέρασες με το τριαντάφυλλό σου είναι αυτό που τό κάνει ξεχωριστό για σένα». Το θέμα της φιλίας και το πώς δημιουργείται, είναι μια άλλη πτυχή του μαθήματος της αλεπούς προς το Μικρό Πρίγκιπα. Τού εξηγεί, λοιπόν, ότι η διαδικασία αυτή αφορά το “ημέρωμα» κι έχει συγκεκριμένη στοιχεία, που τό χαρακτηρίζουν. Για τη δημιουργία μιας ουσιαστικής φιλίας χρειάζεται αγάπη, αφοσίωση, ειλικρίνεια, εμπιστοσύνη, κατανόηση, υπευθυνότητα. Ο Μικρός Πρίγκιπας αναπτύσσει μια σχέση ζωής με το τριαντάφυλλο. Η αλεπού τόν βοηθά να καταλάβει πόσο σημαντική είναι η φιλία και τελικά αποφασίζει να γυρίσει κοντά του.

Έπονται οκτώ διαχρονικά αποφθέγματα:

“Αντίο”, είπε η αλεπού. “Αυτό είναι το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό: Mόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Την ουσία τα μάτια δεν τή βλέπουν».

«Είναι ο χρόνος, που έχεις ξοδέψει για το τριαντάφυλλό σου, που κάνει το τριαντάφυλλό σου τόσο σημαντικό».

«Αλλά ήμουν πολύ νέος, για να ξέρω να (τό) αγαπώ».

«Σε ένα από τα αστέρια

Θα κατοικώ

Σε ένα απ’ αυτά

Θα γελώ

Κι έτσι θα είναι

Σαν όλα τα αστέρια

Να γελούν

Όταν κοιτάς

Τον ουρανό το βράδυ».

«Γίνεσαι υπεύθυνος, για πάντα, για ό,τι εξημερώνεις.»

«Όλοι οι μεγάλοι ήταν παιδιά πρώτα».

«Τα αστέρια στο νυχτερινό ουρανό γελάνε στη δική σου φωνή.»

«Η αγάπη δε δημιουργείται από το να κοιτάει ο ένας τον άλλο, αλλά να κοιτούν προς τα έξω μαζί στην ίδια κατεύθυνση».