Χρόνια Πολλά σε όλους σας – Χρόνια Αγάπης, Ειρήνης, Ευημερίας

- in ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι Θεομητορική εορτή των Χριστιανικών Εκκλησιών, η οποία εορτάζεται στις 15 Αυγούστου. Στην Ελλάδα, γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα σε πολλά μέρη της χώρας, ονομάζεται δε και «Πάσχα του καλοκαιριού». Είναι μια από τις επίσημες αργίες, στην Ελλάδα.

Εξωβιβλικές πηγές της εορτής

Με δεδομένο πως απουσιάζουν μαρτυρίες σχετικές με τα γεγονότα της κοιμήσεως της Θεοτόκου, το εορτολογικό περιεχόμενό της τό εντοπίζουμε σε εξωβιβλικές μαρτυρίες. Έτσι έχουμε ένα απόκρυφο κείμενο με τίτλο De transitu beatae Mariae virginis (Περί μεταστάσεως της μακαρίας Παρθένου Μαρίας) χρονολογούμενο τον 5ο αιώνα και είναι λατινική μετάφραση παλιότερου χαμένου ελληνικού πρωτοτύπου.[1][2] Γύρω στον 6ο αιώνα έχουμε λατινική μετάφραση ενός άλλου απόκρυφου έργου με τίτλο Joannis liber de Dormitione Mariae (βίβλος Ιωάννου περί της κοιμήσεως της Μαρίας)ενώ εκδόθηκε και συριακή μετάφραση. Η λατινική μετάφραση του Transitus αποτελεί ελεύθερη απόδοση του συριακού Joanis liber. Για άλλους ερευνητές το Transitus δεν είναι τίποτε άλλο παρά συμπερίληψη όλων των περί Κοιμήσεως απόκρυφων αφηγήσεων.[3] Το αρχικό πρωτότυπο δεν αποκλείεται επίσης να ήταν και ελληνικό, χρονολογούμενο στα τέλη του 4ου με αρχές του 5ου αι.και μεταφράστηκε στα κοπτικά, λατινικά και αραβικά και ίσως αποτελεί σύνοψη αρχαιότερων πηγών από τον 2ο αι. μ.Χ.[4] Σε κάθε περίπτωση, οι απόκρυφες αφηγήσεις συνδέονται με με το εορτολογικό περιεχόμενο της εορτής και όχι με το πως εμφανίστηκε η εορτή.[5]

Η περί του τόπου ταφής της Θεοτόκου παράδοση

Η παλιότερη αναφορά στον τόπο ταφής της Θεοτόκου προέρχεται τον 5ο αιώνα και συνδέεται με τα Ιεροσόλυμα. Οδοιπορικά του 6ου αιώνα (Θεοδόσιος το 530, Αντώνιος Πλακεντίας το 570) προσδιορίζουν τον τάφο της, στη Γεσθημανή. Τον 7ο αιώνα τον ίδιο τόπο προσδιορίζει και ο Σοφρώνιος Ιεροσολύμων και στο Breviarius de Hieroolyma[6]. Η Έφεσσος θεωρείται ένας εναλλακτικός τόπος ταφής της Θεοτόκου, θεμελιωμένος από την απόκρυφη παράδοση που θέλει τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, όταν ήλθε στην Έφεσσο να έφερε μαζί του και τη Θεοτόκο αλλά και από τη σύγκληση της Γ’ Οικουμενικής Συνόδου στο ναό της αγίας Μαρίας, στην πόλη αυτή. [7]

Η εορτολογική εξέλιξη προς τη 15η Αυγούστου

Στο δρόμο από την Ιερουσαλήμ προς τη Βηθλεέμ υπάρχει μια τοποθεσία ονόματι Κάθισμα, στο οποίο σύμφωνα με την απόκρυφη παράδοση, η Θεοτόκος λίγο πριν την κύησή της ζήτησε από τον Ιωσήφ να ξεκουραστεί. Εκεί χτίσθηκε ναός στα χρόνια του Ιουβενάλιου Ιεροσολύμων (417-458). Λειτουργιολόγοι εικάζουν πως η ημερομηνία της εορτής μνήμης της Θεοτόκου, που εορταζόταν εκεί ήταν στις 13 Αυγούστου.[8] Από τα μέσα του 5ου αιώνα, ο αυτοκράτορας Μαρκιανός κτίζει ναό προς τιμήν της Θεοτόκου στη Γεσθημανή και τρία χρόνια μετά το θάνατό του, το 460, εμφανίζεται για πρώτη φορά η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου στο συγκεκριμένο ναό, εκτοπίζοντας την παλαιότερη του Καθίσματος. Προς επίρρωσιν αυτής της πληροφορίας είναι και εκείνη από το Γεωργιανό κανονάριο, κειμένου που αποτυπώνει τη λατρεία ανάμεσα στα 450-750μ.Χ, το οποίο μάς πληροφορεί ότι στις 15 Αυγούστου τιμάται η μνήμη της Θεοτόκου στη Γεθσημανή στο ναό του αυτοκράτορα Μαρκιανού.[9] Προς την κατεύθυνση της καθιέρωσης της εορτής της Κοιμήσεως κινήθηκε η διατύπωση του ορθόδοξου Μαριολογικού δόγματος κατά την Γ’ Οικουμενική Σύνοδο.

Τελικά, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Νικηφόρου Κάλλιστου ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος, περί τα τέλη του 6ου αιώνα, καθόρισε διά διατάγματος την επιτέλεση της εορτής στις 15 Αυγούστου. Δεν επρόκειτο για τη σύσταση νέας εορτής, αλλά για την επίσημη υιοθεσία της ιεροσολυμιτικής ημερομηνίας. Πάντως, η μημερομηνία αυτή δεν επιβλήθηκε σε όλο τον χριστιανικό κόσμο.[10] Η Συριακή Εκκλησία τοποθέτησε στις 26 Δεκεμβρίου την εορτή της Κοιμήσεως την ίδια μέρα Γεννήσεως του Κυρίου, μετατεθείσης κατά μία ημέρα για να μην συμπέσουν οι δύο εορτές. Από τη Συρία, η εορτή περνάει στην Ρώμη. Ο πάπας Θεόδωρος Α’ (647-649) είναι ο πρώτος, ο οποίος επιχείρησε να εισάγει την εορτή στη Ρώμη, αλλά χωρίς επιτυχία. Ο Σύρος πάπας Σέργιος Α’ (687-701) μετέφερε στη Ρώμη τον εορτασμό της Κοιμήσεως. Ο Πάπας Αδριανός εγκαινίασε την εορτή στο ναό της Αγίας Μαρίας της Μείζονος στη Ρώμη.[11] Στην Αίγυπτο, η εορτή εμφανίστηκε τον 5ο αιώνα εξ επιδράσεως των Ιεροσολύμων. Ως ημερομηνια τέλεσης της εορτής είχε οριστεί η 21η του αιγυπτιακού μηνός Τομπί, δηλαδή η 16η Ιανουαρίου του Ιουλιανού ημερολογίου. Την 15η Αυγούστου, εορταζόταν η Μετάσταση αυτής[12].

Νηστεία

Κατά την παράδοση, είθισται περίοδος νηστείας για τη συγκεκριμένη εορτή, που καθιερώθηκε τον 7ο αιώνα. Αρχικά ήταν χωρισμένη σε δύο περιόδους, εκείνη πριν τη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και εκείνη, πριν της γιορτής της Κοίμησης της Θεοτόκου. Το 10ο αιώνα, συνενώθηκαν σε μια νηστεία, που περιλαμβάνει 14 ημέρες και ξεκινά την 1η Αυγούστου. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης νηστείας, νηστεύεται το λάδι εκτός του Σαββάτου και της Κυριακής, ενώ στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος καταλύεται το ψάρι. Κατά τη γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, καταλύονται τα πάντα, εκτός κι αν η γιορτή πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή, οπότε καταλύεται μόνο το ψάρι.[13]

Εικονογραφία

Στη διαμορφωση του θέματος της Κοίμησης, σημαντική επίδραση άσκησαν τα απόκρυφα (Περί της Κοιμήσεως της Μαρίας του Ιωάννου του Θεολόγου, Trasitus beatae Mariae Virginis), οι Πατέρες και βυζαντινοί συγγραφείς, οι υμνογάφοι και η εκκλησιαστική παράδοση.[14] Το θέμα της Κοιμήσεως ανάγεται στον 6ο αι., αν συσχετιστεί με Ομιλία του Ιωάννου Θεσσαλονίκης και τον 7ο αι., οπότε χρονολογείται ο Ναός της Κοιμήσεως στη Νίκαια.[15] Στο εικονογραφικό θέμα της Κοιμήσεως, η Παναγία παρουσιάζεται ξαπλωμένη σε φέρετρο στρωμένο με πολυτελές σεντόνι, κοιμάται γαλήνια και τα χέρια σταυρωμένα εμπρός στο στήθος. Γύρω από το νεκρικό κρεβάτι, βρίσκονται οι απόστολοι, με τον Πέτρο να στέκεται κοντά στο κεφάλι της και τον Παύλο κοντά στα πόδια της. Άλλες φορές εικονίζονται οι απόστολοι σε υπερυψωμένη θέση, ερχόμενοι πάνω σε νέφη.[16] Η ψυχή της Θεοτοκου απεικονιζεται ως σπαργανωμένο βρέφος, την οποία κρατάει ο Ιησούς, ζωγραφιζόμενος πάνω από το φέρετρο και στο μέσο της σύνθεσης.[17]

Σε άλλες παραστάσεις περιβάλλεται το ξαπλωμένο σώμα της από γυναίκες, οι οποίες καθώς προβάλλουν από αρχιτεκτονήματα θρηνούν το θανάτό της, όπως και άγγελοι. Άγγελος, απεικονίζεται από τον 11οαι. και μετά να παραλαμβάνει την ψυχή της Παναγίας, με σκοπό να τήν οδηγήσει στον Παράδεισο. Στον ουρανό, ζωγραφίζεται πύλη η οποία ανοίγει, για να δεχθεί τη Θεοτόκο ένδοξη.[18] Έτσι, σε παραστάσεις της Κοιμησεως απεικονίζεται τρεις φορές η Θεοτόκος: μία κοιμωμένη κάτω, ως ψυχή στα χέρια του Ιησού και ανεβαίνοντας στους ουρανούς. Σε κάποιες περιπτώσεις η απεικόνιση της Ανάληψης της Παναγίας συνοδεύεται με την απεικόνιση της ταυτόχρονης ρίψης της ζώνης της στον Απόστολο Θωμά, ο οποίος δεν πρόφτασε την κηδεία της. Τον 12ο αι. κ.εξ εμφανίζεται το επεισόδιο του εβραίου Ιεφωνίου, κατά το οποίο ο άγγελος αποκόβει τα χέρια του, επειδή επιχείρησε να σπάσει το φέρετρο της Παναγίας.[19] Η Κοίμηση ιστορείται στο δυτικό τοίχο, πάνω από την είσοδο του κυρίως ναού.[20]

Παραπομπές

  1. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.119
  2. Στυλιανός Παπαδόπουλος, Πατρολογία Γ’, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνα, 2010, σελ.868-869
  3. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.120
  4. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.120
  5. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.121
  6. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.122-123
  7. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.124
  8. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.125-127
  9. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.128-129
  10. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.130-131
  11. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.132-133
  12. Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ.Γρηγόρης, Αθήνας, 2004, σελ.133
  13. Μαρία Σωτηροπούλου,Οι προ των εορτών νηστείες της Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας, Θεολογία, τομ. 76, τ/χ.1, (Ιαν-Ιουν 2005),σελ.272-275
  14. Κωνσταντίνος Δ. Καλοκύρης, Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, 1972, σελ.129-130
  15. Κωνσταντίνος Δ. Καλοκύρης, Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, 1972, σελ.127-128
  16. Κωνσταντίνος Δ. Καλοκύρης, Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, 1972, σελ.126
  17. Ανδρέας Ξυγγόπουλος, «Η πτερωτή ψυχή της Θεοτόκου (πίν. 1-2)», Δελτίον XAE 6 (1970-1972), Περίοδος Δ’. Στη μνήμη του Παναγιώτη Μιχελή (1903-1969), σελ.1
  18. Μαρία Σιγάλα, «Εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου των όψιμων παλαιολόγειων χρόνων στην Αστυπάλαια»,Δελτίον XAE 27 (2006), Περίοδος Δ’. Στη μνήμη του Νικολάου Β. Δρανδάκη (1925-2004), σελ.262
  19. ίσως απειχεί το επεισόδιο στο Βιβλίο των Βασιλειών κατά το οποίο ο Οζά όταν έβαλε το χέρι του πάνω στην Κιβωτό της Διαθήκηςπέθανε.Κωνσταντίνος Δ. Καλοκύρης, Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, 1972, σελ.130
  20. Κωνσταντίνος Δ. Καλοκύρης, Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, 1972, σελ.127

Πηγές

  • Κωνσταντίνος Δ. Καλοκύρης, Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως, Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, 1972.
  • Ανδρέας Ξυγγόπουλος, «Η πτερωτή ψυχή της Θεοτόκου (πίν. 1-2)», Δελτίον XAE, 6 (1970-1972), Περίοδος Δ’. Στη μνήμη του Παναγιώτη Μιχελή (1903-1969), σελ. 1-12. [1]
  • Στυλιανός Παπαδόπουλος, Πατρολογία Γ΄, εκδ. Γρηγόρης, Αθήνα, 2010, σελ. 868-869.
  • Μαρία Σιγάλα, «Εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου των όψιμων παλαιολόγειων χρόνων στην Αστυπάλαια», Δελτίον XAE, 27 (2006), Περίοδος Δ’. Στη μνήμη του Νικολάου Β. Δρανδάκη (1925-2004), σελ. 259-270. [2]
  • Μαρία Σωτηροπούλου, «Οι προ των εορτών νηστείες της Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας», Θεολογία, τομ. 76, τ/χ. 1 (Ιαν.-Ιουν. 2005), σελ. 243-275.
  • Ευθύμιος Τσιγαρίδας, «Πρώιμη κρητική εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην μονή Ιβήρων», Δελτίον XAE, Περίοδος Δ’, Τόμος ΚΗ’ (2007), σελ. 193-202. [3]
  • Γεώργιος Φίλιας, Οι θεομητορικές εορτές στη λατρεία της Εκκλησίας, εκδ. Γρηγόρης, Αθήνας, 2004.

Βιβλιογραφία

  • Χρ. Μπαλτογιάννη, «Η Κοίμηση του Ανδρέου Ρίτζου του Λονδίνου και η εξάρτηση της από τη ζωγραφική και τα ιδεολογικά ρεύματα του Μου αιώνα», Εφρόσυνον.Αφιέρωμα στον Μανόλη Χατζηδάκη, τ. 1, Αθήνα 1991, 353-374.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

  • Τα Επιτάφια εγκώμια και η υμνολογία της κοιμήσεως της Θεοτόκου, επιμ. ερμηνευτική απόδοση, σχόλια: Θωμά Ζήση, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2011.

ΤΑ 500 ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

Ξεπερνούν τα πεντακόσια τα ονόματα που έχουν αποδώσει οι πιστοί στην Παναγία. Είναι η Γλυκοφιλούσα, η Ελεούσα, η Βρεφοκρατούσα, η Μεγαλομάτα, η Θρηνούσα, η Δεξιά ακόμα και του Χάρου, σε κάθε περίπτωση είναι η μεσίτρια και μητέρα όλων.

Ορισμένα από τα ονόματα της Παναγίας είναι βγαλμένα από ύμνους, κάποια από τον τόπο που βρίσκεται κάποιος Ναός ή Μοναστήρι κι άλλα εξαιτίας του τρόπου που η Θεοτόκος έχει αγιογραφηθεί.

«Η ονοματοδοσία γίνεται συνήθως ανάλογα με τον τόπο ή τον τρόπο που έχει γίνει η εικονογράφηση», λέει ο διδάκτωρ Θεολογίας Α. Καριώτογλου.
Μητέρα, προστάτιδα, τιμώμενη, ιερό πρόσωπο. Η Παναγία κατέχει πρωταρχική θέση στην τιμή και στο σεβασμό των χριστιανών, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Τής έχουν αφιερώσει μεγαλοπρεπείς εκκλησίες και ταπεινά ξωκλήσια. Τήν αποκαλούν Θεοτόκο, αλλά της έχουν δώσει και πολυάριθμα προσωνύμια.

Σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, είτε νησιωτική – είτε ηπειρωτική, απαντώνται εφευρετικά και παράξενα ονόματα της Παναγίας. Ο διδάκτωρ Θεολογίας π. Αλέξανδρος Καριώτογλου, ο οποίος διδάσκει ως επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας, δίνει την επιστημονική διάσταση για την πληθώρα των ονομάτων.

«Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι, με τους οποίους εκφράζονται τα ονόματα της Παναγίας. Ανάλογα με τον τόπο ή ανάλογα με τον τρόπο που έχει γίνει η εικονογράφηση». ΄Οπως συμπληρώνει ο κ. Καριώτογλου, «μπορεί να υπάρχει και ένας τρίτος τρόπος ονοματοδοσίας, ανάλογα με τη σχέση του Χριστού με την Παναγία».

Ο π. Αλέξανδρος επισημαίνει συγκεκριμένα: «Εκτός από την Παναγία τη Γλυκοφιλούσα, που ο Χριστός αγγίζει το μάγουλο της μητέρας του, σε όλες τις άλλες παραστάσεις υπάρχει μια σχετική απόσταση, η οποία συμβολίζει την ισορροπημένη σχέση, που πρέπει να έχει η μητέρα με το παιδί».

Μπορεί, βέβαια, η Θεομήτωρ να έχει εκατοντάδες χαρακτηρισμούς, όμως σε κάθε ναό, μέσα στο ιερό, υπάρχει πάντα η Παναγία η Πλατυτέρα των Ουρανών, όπου «απεικονίζεται με τα χέρια ανοιχτά και στη μέση της βρίσκεται η μορφή του Χριστού», σημειώνει ο π. Αλέξανδρος.

Από τις πιο γνωστές Παναγίες, που πήραν το όνομά τους ανάλογα με τη γεωγραφική θέση ή την τοποθεσία που βρίσκονται οι αντίστοιχες εκκλησίες, είναι οι εξής: η Παναγία η Κανάλα στην Κύθνο, η Παναγία Σουμελά, η Παναγία η Λιμνιά στη Λίμνη Ευβοίας, ηΠαναγία Κύκκου στην Κύπρο, η Παναγία η Ιεροσολυμίτισσα, η Παναγία η Αγιασώτισσαστην Αγιάσο και η Παναγία η Φοδελιώτισσα στο Φόδελε του Ηρακλείου Κρήτης.

Υπάρχουν, όμως, και άλλοι χαρακτηρισμοί, που προσδιορίζουν το σημείο όπου βρίσκεται χτισμένος ο ναός, όπως: Παναγία Σπηλιανή, που βρίσκεται στο Πυθαγόρειο Σάμου αλλά και στη Νίσυρο, Παναγία Γκρεμιώτισσα που βρίσκεται στην ΄Ιο, Παναγία Σαραντασκαλιώτισσα στον Μαραθόκαμπο Σάμου, Παναγία Θαλασσινή στην Ανδρο, που είναι χτισμένη σε βράχο, μέσα στη θάλασσα, Παναγία η Κρεμαστή στην Ηλεία όπου η Μονή κρέμεται από βράχο.

Τα προσωνύμια της Παναγίας, όμως, τής αποδίδονται και ανάλογα με τον τρόπο που είναι ζωγραφισμένη η εικόνα της.

΄Οπως υπενθυμίζει ο π. Αλέξανδρος, η Παναγία αποκαλείται και Γλυκοφιλούσα, Ελεούσα, Βρεφοκρατούσα, Μεγαλομάτα, Θρηνούσα, Δεξιά ακόμα και Τριχερούσα.

Η απεικόνιση της Παναγίας με τρία χέρια αποδίδεται στην εξής ιστορία: «Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός κρατώντας το κομμένο δεξί του χέρι, το οποίο τού κόπηκε από τους εικονομάχους, παρακάλεσε την Παναγία να μη μείνει ανάπηρος. Χάρη σε θαύμα της Παναγίας συγκολλήθηκε το άκρο και εκείνος τής αφιέρωσε ασημένιο ανάθημα σε σχήμα χεριού. Η θέση του, στη συγκεκριμένη εικόνα, τό κάνει να φαίνεται σαν ένα τρίτο χέρι της Παναγίας».

Ακόμη μία εκδοχή για την απόδοση ενός προσωνυμίου στη Θεοτόκο είναι ο συσχετισμός της με γεγονότα ή φυσικά φαινόμενα.

Μια πολύ γνωστή Παναγία είναι η Φιδούσα (ή κατ’ άλλους Φιδιώτισσα), στην Κεφαλονιά.

Επίσης, στη Σάμο υπάρχει το μοναστήρι της Παναγίας της Βροντιανής, που ονομάστηκε έτσι, γιατί στο υψόμετρο, που βρίσκεται, φυσάει δυνατός άνεμος, ο οποίος βροντάει.

Η Θαλασσομαχούσα

Στη Ζάκυνθο, στη Μονή Στροφάδων, βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας τηςΘαλασσομαχούσας. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα, που κάποτε εκλάπη, πάλεψε με τα κύματα και έφτασε στο Μοναστήρι, χωρίς να καταστραφεί στη θάλασσα.

Σε άλλες περιπτώσεις, η Παναγία ονομάζεται ανάλογα με την ημερομηνία που γιορτάζει. ΄Ετσι, στη Σαντορίνη απαντάται η Παναγία η Τριτιανή, που γιορτάζει την τρίτη ημέρα του Πάσχα και στη Σίφνο η Παναγία η Δεκαπεντούσα, που γιορτάζει το Δεκαπενταύγουστο.

«Η ύπαρξη αυτής της πλούσιας ονοματολογίας δεν σημαίνει απλώς μια συναισθηματική σχέση του λαού με την Παναγία, αλλά κυρίως το γεγονός ότι μέσα από αυτόν τον πλούτο των ονομάτων επισημαινόταν η σημασία του προσώπου, για τη Σωτηρία του κόσμου: η Μαρία έγινε το σκεύος εκλογής, για να γίνει ο Θεός άνθρωπος και να διασωθεί το ανθρώπινο γένος και ο κόσμος από τη φθορά του θανάτου.

΄Αλλωστε, και η γιορτή της Κοίμησης αυτό ακριβώς συμβολίζει, την καταπάτηση του Θανάτου. Γι΄ αυτό και τιμάται ως το Πάσχα του καλοκαιριού», καταλήγει ο κ. Καριώτογλου.

Πριν από μερικά χρόνια, οι μαθητές του 3ου Γυμνάσιου Κερατσινίου, με επιβλέπουσα την καθηγήτριά τους κα Γαρεφαλάκη Μαρία, προσπάθησαν να συγκεντρώσουν όσα το δυνατόν περισσότερα από τα ονόματα, που έχει χαρίσει στην Παναγία η λαϊκή πίστη και παράδοση.

Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό.

  • 1 Αγγελόκτιστος
    2 Αγία Σκέπη
    3 Αγιάσσου
    4 Αγιοδεκτινή
    5 Αγιοηλιώτισσα
    6 Αγιολούσαινα
    7 Αγίου όρους
    8 Αγνή
    9 Αγριδιώτισσα
    10 Αγριλιώτισσα
    11 Αειμακάριστος
    12 Αειμεσιτεύουσα
    13 Αθηνιώτισσα
    14 Αιγύπτια
    15 Αιματούσα
    16 Αιμίαλου
    17 Αιρκώτισσα
    18 Ακαθή
    19 Ακατάβλητος
    20 Ακατάφλεκτη
    21 Ακήραση
    22 Ακρωτηριανή
    23 Αλανιώτισσα
    24 Αλεξανδριανή
    25 Αλεξίου Κομνηνού
    26 Αλεπινή
    27 Αληθινή
    28 Αλλοιώτισσα
    29 Αλόχη
    30 Αματίτση
    31 Αμεμπτος
    32 Αμετάθετος
    33 Αμολιανή
    34 Αμόλυντος
    35 Αμπελακίων
    36 Αμπελοκήπισσα
    37 Αμωμη
    38 Ανασσα
    39 Αναφωνήτρια
    40 Αντινίτισσα
    41 Αντιφωνήτρια
    42 Ανωμερίτισσα
    43 Αξιον Εστί
    44 Απείρανδρος
    45 Απειρόγαμος
    46 Απρόσιτος
    47 Αρακιώτισσα
    48 Αράπισσα
    49 Αρβανίτισσα
    50 Αρειας
    51 Αρμενοκρατούσα
    52 Αρσανά
    53 Αρτάκης
    54 Αρχαγγελιώτισσα
    55 Αρχισπορίτισσα
    56 Ασπραγγέλου
    57 Ασπροβουνιώτισσα
    58 Ασπροπαναγιά
    59 Ασύγκριτη
    60 Αυγουστιανή
    61 Αφέντρικα
    62 Αφθορος
    63 Αφροδίτισσα
    64 Αχειροποίητος
    65 Αχραντος
    66 Αψιδιώτισσα
    67 Βαλουκλιώτισσα
    68 Βανιώτισσα
    69 Βαραγγιώτισσα
    70 Βαρδιανιώτισσα
    71 Βαρκού
    72 Βασίλισσα
    73 Βασιληγενέτειρα
    74 Βατοπεδινή
    75 Βατούσαινα
    76 Βελανιδιά
    77 Βελεστίνου
    78 Βελλά
    79 Βεργουπουλιανή
    80 Βηματάρισσα
    81 Βιγλιώτισσα
    82 Βιδιανή
    83 Βιργιωμένη
    84 Βλασαρού
    85 Βλαχέρνα
    86 Βλέπουσα .
    87 Βλυχιόρικα
    88 Βοήθεια
    89 Βορεινή
    90 Βούλιστα
    91 Βουναρκώτισσα
    92 Βουνογιάτρισσα
    93 Βουνού
    94 Βουρνιώτισσα
    95 Βράχου
    96 Βρεσθενίτισσα
    97 Βρεφοκομούσα
    98 Βρεφοκρατούσα
    99 Βρεφουργήσασα
    100 Βρεχούσα
    101 Βροντιανή
    102 Βρόντου
    103 Βροχής
    104 Βρυσιανή
    105 Γαλακτίνης
    106 Γαλακτοτροφούσα
    107 Γαλανή
    108 Γαλανούσα
    109 Γαλατιανή
    110 Γαλατούσα
    111 Γαλαχτοτροφία
    112 Γαλαχτοφορούσα
    113 Γαλουχιότισσα
    114 Γενεσίου Θεοτόκου Σαβαθιανών
    115 Γέννας
    116 Γερόντισσα
    117 Γεσθημανίτισσα
    118 Γηνατού
    119 Γηρομεριού
    120 Γιαλούσα
    121 Γιάτρισσα
    122 Γκαβή
    123 Γκιζιλκιζιώτισσα
    124 Γκουβερνιώτισσα
    125 Γλυκιώτισσα
    126 Γλυκοκυματούσα
    127 Γλυκοφιλούσα
    128 Γλωσσά .
    129 Γοιρδελάκη
    130 Γοργόνα
    131 Γοργοεπήκοος
    132 Γουμένισσα
    133 Γουμερά
    134 Γουνιώτισσα
    135 Γούντα
    136 Γουρλομάτα
    137 Γραφιώτισσα
    138 Γρηγορίτσα
    139 Γρηγορούσα
    140 Γύψενη
    141 Γωνιά
    142 Δαδιού
    143 Δαδιώτισσα
    144 Δακρυρροούσα
    145 Δαμάστα
    146 Δέηση
    147 Δεκαπεντούσα
    148 Δένδρου
    149 Δεξιοκρατούσα
    150 Δεόμενη
    151 Δερμάτα
    152 Δέσποινα
    153 Δημοκράνια
    154 Διακονούσα
    155 Διασώζουσα
    156 Δικαιόκριτος
    157 Δικαιότατη
    158 Διότισσα
    159 Δόβρα
    160 Δομνιανίτισσας
    161 Δοξάρισσα
    162 Δουβέργαινα
    163 Δακρύβρεχτος
    164 Εγγυήτρια
    165 Εκατονταπυλιανή
    166 Εκκλησιάρχουσα
    167 Εικονίστρια
    168 Ελεημονήτρια
    169 Ελαία
    170 Ελαιοβρύτισσα
    171 Ελειμονήτρια
    172 Ελεοβρύτης
    173 Ελέους
    174 Ελεούσα
    175 Ελευθερώτρια
    176 Ελπιδοφόρα
    177 Ελπϊς Πιστών
    178 Ελωνα
    179 Ενθρονη
    180 Εξακουστή
    181 Εξοχική
    182 Επακούουσα
    183 Επανωχωριανή
    184 Επισκοπιανή
    185 Επουράνιος
    186 Επουράνιος Πύλη
    187 Επταβηματούσα
    188 Ερυπιανή
    189 Εσφαγμένη
    190 Ευαγγελίστρα
    191 Ευρετή
    192 Εύσπλαχνος
    193 Ζαλακιώτισσα
    194 Ζεραχιώτισσα
    195 Ζεριχιώτισσα
    196 Ζερμπτίτσης
    197 Ζυλή
    198 Ζωάρκεια
    199 Ζωήρρυτος
    200 Ζωηφόρος
    201 Ζωοδότειρα
    202 Ζωοδότρα
    203 Ζωοδόχος
    204 Ζωοπηγή
    205 Ζωοπόρος
    206 Ζωοτόκος
    207 Ηγήτρια
    208 Ηγουμένη
    209 Ηδύπνους
    210 Ηλιόκαλη
    211 Ηλιοτόκος
    212 θαλασσινή
    213 Θαλασσίτρα
    214 Θαλασσομάχισσα
    215 θαλασσομαχούσα
    216 Θαρεινή
    217 Θεάλεχτη
    218 Θεοδίδαχτη
    219 Θεοδόξαστη
    220 Θεόκλητη
    221 Θεοκνήτωρ
    222 Θεοκόσμητη
    223 Θεόληπτος
    224 Θεομάνα
    225 Θεομητροπρεπεστέρα
    226 Θεοσκέπαστη
    227 Θεοτίμητη
    228 Θεοτόκος
    229 Θεουργία
    230 Θεόφραστος
    231 Θεόφρων
    232 Θερμιανή
    233 Θευαγέστατη
    234 Θρηνούσα
    235 Θρηνωδούσα
    236 Θωμιανή
    237 Ίαμα
    238 Ίαση
    239 Ιερόβλαστος
    240 Ιερομύτης
    241 Ιεροσολυμιτική
    242 Ιεροσολυμίτισσα
    243 Ιλαρώτατη
    244 Ιμερόεσσα
    245 Ισηγορία
    246 Καγιά
    247 Καθαριώτισσα
    248 Καθαρών
    249 Καθρέπτης
    250 Κακαβιώτισσα
    251 Καλαθή
    252 Καλαμιώτισσα
    253 Καλάμου
    254 Καλιγού
    255 Καλλίτοκος
    256 Καλού Νερού
    257 Καλυβιανή
    258 Καμακάρι
    259 Καματερός
    260 Καμένη
    261 Καμπιώτισσα
    262 Κάμπου
    263 Κανάλα
    264 Κανδήξη
    265 Κανταριώτισσα
    266 Καπνικαραία
    267 Καρδιοβαστάζουσα
    268 Καρδιώτισσα
    269 Καρποφορούσα
    270 Καρύπη
    271 Καστριανή
    272 Κάστρου
    273 Καστρουλέρου
    274 Κατάκαρπος
    275 Καταλωνική
    276 Κατάπαυση
    277 Καταπολιανή
    278 Καταφυγή
    279 Καψοδερματούσα
    280 Κερά
    281 Κέρνιτσα
    282 Κεχαριτωμένη
    283 Κεχρινιώτισσα
    284 Κηπουραίων
    285 Κισσιώτισσα
    286 Κιτιού
    287 Κλειδί του Παραδείσου
    288 Κλεισούρας
    289 Κλεφτοπαναγιά
    290 Κοιμητηρίων
    291 Κόκκινη
    292 Κολοκυθιώτισσα
    293 Κολυβιανή
    294 Κορκοδειλιά
    295 Κορυφή
    296 Κορφιάτισσα
    297 Κοσμοπόθητος
    298 Κοσμοσωτείρα
    299 Κοσυφοίνισσα
    300 Κότσικα
    301 Κουκουζέλισσα
    302 Κουμπελίδικη
    303 Κουνοπιώτισσα
    304 Κουρίου
    305 Κουροτρόφος
    306 Κουτσουρώ
    307 Κουφή
    308 Κουφή Πέτρας
    309 Κοφινή
    310 Κρεμαστή
    311 Κρομμυδιώτισσα
    312 Κτιστή
    313 Κτιτόρισσα
    314 Κυκκώτισσα
    315 Κυπαιότισσα
    316 Κυρά Ξένη και κυρία των Αγγέλων
    317 Κώμη
    318 Λαγουδιανή
    319 Λαμπρότατη
    320 Λαμπροφορία
    321 Λαοδηγήτρια
    322 Λαού
    323 Λαρνιώτισσα
    324 Λαυριώτισσα
    325 Λάχνη
    326 Λεσινιώτισσα
    327 Λεφένα
    328 Λεχούσα
    329 Λιβαδιώτισσα
    330 Λιόσα
    331 Λιόσα
    332 Λογκοβάρδα
    333 Λοιμιώτισσα
    334 Λουβαρά
    335 Λυκοδήμου
    336 Λυκούρεσι
    337 Μαγαζιώτισσα
    338 Μαγδαληνή
    339 Μαδύτου
    340 Μακελάρια
    341 Μαλεβή
    342 Μανδαλάκη
    343 Μανεδή
    344 Μαντιλούσα
    345 Μαραθούντα
    346 Μαρία
    347 Μαστών
    348 Μαύρη
    349 Μαυριώτισσα
    350 Μαυρομμάτα
    351 Μαχαιρωμένη
    352 Με τους κρίνους
    353 Μεγαλομάρτυρος
    354 Μεγαλόχαρη
    355 Μεσοσπορίτισσα
    356 Μητέρα
    357 Μητέρα Θεού επί τον θρόνο
    358 Μικρά
    359 Μογρονήσι
    360 Μολυβδοσκέβαστη
    361 Μοναρκά
    362 Μυροβλύτισσα
    363 Μυρτενή
    364 Μυρτιδιώτισσα
    365 Μυφελαιώτισσα
    366 Νάπα
    367 Νάσσα
    368 Νέα
    369 Νέγρων
    370 Νεοφάνεισσα
    371 Νεροφορούσα
    372 Νικητάτου
    373 Νικοποιός
    374 Νταλλιανή
    375 Νυμφοτόκος
    376 Ξενοβλήτης
    377 Ξένων
    378 Ξεσκλαβώτρα
    379 Ξεσπορίτισσα
    380 Ξηροκαμπίτισσα
    381 Ξηρορείτισσα
    382 Ξυνήγορος
    383 Οδηγήτρια
    384 Οικειώτατη
    385 Οικονόμισσα
    386 Ολβιόδωρος
    387 Ολυμπιώτισσα
    388 Ομόθεος
    389 Ομονοούσα
    390 Ορθοκωστά
    391 Οσιώτατη
    392 Ουρανού και Γης
    393 Παγγαιότισσα
    394 Πάθους
    395 Παιδεύσασα
    396 Παλαιοκαστρίτισσα
    397 Παλαιολογίνα
    398 Παλατιανή
    399 Παλίνου
    400 Παμμακάριστος
    401 Παναγιόχορτο
    402 Πανάχραντος
    403 Πανάχραντος
    404 Παντάνασσα
    405 Παντευλόγητη
    406 Πάντιμος
    407 Παντόχαρα
    408 Πάντων χαρά
    409 Παραμυθία
    410 Παρηγορήτρα
    411 Παρθένα
    412 Παμμακάριστος
    413 Παυσολύπη
    414 Πειραιώτισσα
    415 Πελαγονίτισσα
    416 Πεπελινίτσης
    417 Περίβλεπττος
    418 Περλιγού
    419 Πετραϊδα
    420 Πλαγιά
    421 Πλατανιώτισσα
    422 Πλατυτέρα
    423 Πολίτισσα
    424 Πολυσπορίτισσα
    425 Πονολύτρια
    426 Πόνου
    427 Πορταϊτισσα
    428 Πορτιανή
    429 Πουλάτη
    430 Πρέσβειρα
    431 Προαναγγελλομένη
    432 Προπύλη
    433 Προσηγορία
    434 Προσίστισσα
    435 Προστάτρια
    436 Προσφυγιά
    437 Προυσιώτισσα
    438 Πυριότισσα
    439 Πυροβολήθεισα
    440 Ραγίου
    441 Ραχοπήδη
    442 Ρόδο το Αμάραντο
    443 Ρόμβη
    444 Ρουμελιώτισσα
    445 Σαμακιώτισσα
    446 Σεπτεμβριανή
    447 Σημάου
    448 Σκάλα του Ουρανού
    449 Σκαλωτή
    450 Σκιαδενή
    451 Σκοπιότισσα
    452 Σοίριζα
    453 Σοτομβριανή
    454 Σουμελά
    455 Σπηλιώτισσα
    456 Στεφάνα
    457 Σώματα
    458 Σωτήρα
    459 Ταξιδιάρα
    460 Ταταρνώτισσα
    461 Τήνου
    462 Tης Βάτου
    463 Τίμια Σκέπη
    464 Τιμιωτέρα
    465 Τοπλoύ
    466 Του Χάρου
    467 Τουρλιανή
    468 Τριχερούσα
    469 Τροβάτου
    470 Τρουλή
    471 Τρυπητή
    472 Τρυφερούσα
    473 Τσαμπίκα
    474 Τσυκκώτισσα
    475 Υπέρμαχος
    476 Υψηλή
    477 Φανερουλιώτισσα
    478 Φανερωμένη
    479 Φαρμακολύτρα
    480 Φιδιότισσα
    481 Φιδοττοταμιανή
    482 Φιδούσα
    483 Φίδωσα
    484 Φλεβαριανή
    485 Φοβερά Προστασία
    486 Χαιρετισμών
    487 Χαλκοπρατειών
    488 Χελιδονού
    489 Χιλιονοματούσα
    490 Χοζοβιώτισσα
    491 Χρυσαφίτισσα
    492 Χρυσοβαλάντη
    493 Χρυσογαλούσα
    494 Χρυσοδαφνιώτισσα
    495 Χρυσοκαστριώτισσα
    496 Χρυσοκελλαριά
    497 Χρυσοπηγή
    498 Χρυσοσκαλίτισσα
    499 Χρυσοσπιλιώτισσα
    500 Ψυχοσώστα
    501 Ψυχοσώτρια
  • ΠΗΓΗ: dogma.gr

Διαβάστε Επίσης

Νότια Κορέα: «Ανεύθυνο το βέτο της Ρωσίας, στη συνέχιση της επιτήρησης των κυρώσεων του ΟΗΕ, στη Βόρεια Κορέα»

«Η ρωσική ομοσπονδία, παρά το καθεστώς του κράτους-μόνιμου